Trump’ın ‘Gazze’yi Devralma Planı’ Küresel Tepkilere Yol Açtı

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze Şeridi’ni “ele geçirme” ve bölgeyi “Orta Doğu’nun Rivierası” yapma planına ilişkin sözleri, uluslararası arenada sert tepkilere yol açtı. Hamas’tan AB’ye, Çin’den Suudi Arabistan’a kadar birçok ülke Trump’ın açıklamalarını kınarken, dünya liderleri uluslararası hukukun ihlal edildiğine dikkat çekti.

ABD Başkanı Donald Trump, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, ABD’nin Gazze Şeridi’ni "ele geçireceğini" ve bölgeyi "Orta Doğu’nun Rivierası" haline getirmek istediğini belirtti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile düzenlediği basın toplantısında dile getirdiği bu ifadeler, uluslararası düzeyde yoğun tartışmalara neden oldu. Netanyahu ise Trump’ın sözlerini "devrim niteliğinde" ve "yaratıcı" olarak nitelendirdi.  Trump’ın açıklamaları, dünya genelinde hükümetlerden ve uluslararası kuruluşlardan sert tepkiler aldı. Beyaz Saray önünde Filistin yanlısı gösteriler düzenlenirken, birçok ülke Trump’ın önerilerini kesin bir dille reddetti.  CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: KONUŞULMAYA DEĞER HİÇBİR YANI YOK  Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze Şeridi'ni devralma ve Filistinlileri başka bölgelere yerleştirme planına sert tepki gösterdi. İstanbul Atatürk Havalimanı'nda düzenlediği basın toplantısında konuşan Erdoğan, bu öneriyi "abesle iştigal" olarak nitelendirerek, "Siyonist lobinin baskısıyla yeni ABD yönetiminin Gazze ile ilgili gündeme getirdiği önerilerin bizim açımızdan konuşulmaya değer hiçbir yanı yoktur. Bunlar tamamen abesle iştigaldir. Havanda su dövme çabalarıdır." ifadelerini kullandı.  Erdoğan, Filistinlilerin binlerce yıllık vatanlarından çıkarılmasının mümkün olmadığını vurgulayarak, "Gazzelileri binlerce yıllık ezeli ve ebedi vatanlarından çıkarmaya kimsenin gücü yetmez. Gazze’si, Batı Şeria’sı, Doğu Kudüs’ü ile Filistin, Filistinlilerindir." dedi. DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN: KABUL EDİLEMEZ AA Editör Masası'na konuk olan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Trump'ın açıklamalarının ardından Gazze'de ateşkes ve Gazze'nin geleceğine ilişkin şunları söyledi:  "Trump'ın Gazze'yi boşaltma teklifi kabul edilemez, bu konunun tartışmaya açılması bile yanlış. Gazze'nin kendi halkını denklem dışı bırakmaya çalışan bütün inisiyatiflere karşıyız. Dünya orman kanuna doğru ilerliyor. 'Ben yapıyorum çünkü güçlüyüm' yaklaşımı kabul edilemez." HAMAS: ABSÜRT VE GÜLÜNÇ  Hamas yetkilisi Sami Ebu Zuhri, Trump’ın Gazze’ye yönelik planlarını "absürt ve gülünç" olarak nitelendirdi. Reuters’a konuşan Ebu Zuhri, bu tür açıklamaların bölgedeki gerilimi artırmaktan başka bir amaca hizmet etmediğini vurguladı.  FİLİSTİN KURTULUŞ ÖRGÜTÜ (FKÖ): ULUSLARARASI HUKUKUN AÇIK İHLALİ  FKÖ, Trump’ın Gazze'deki Filistinlilerin Mısır veya Ürdün'e taşınmasını ve ABD'nin bölgeyi kontrol altına almasını öngören planına sert tepki gösterdi. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, "Bu öneriler uluslararası hukukun ağır bir ihlalidir. Filistin devleti kurulmadan bölgede barış sağlanamaz" dedi.  ÇİN: FİLİSTİN’İ FİLİSTİNLİLER YÖNETMELİ  Pekin yönetimi, Gazze’nin işgal edilmesi yönündeki söylemlere tepki göstererek, "Filistin'in, Filistinliler tarafından yönetilmesi savaş sonrası düzenin temel ilkesi olmalıdır" açıklamasında bulundu.  RUSYA: TOPLU CEZALANDIRMAYI REDDEDİYORUZ  Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İsrail’in Batı Şeria üzerindeki kontrolünü genişletme planlarına da değinerek, "Toplu cezalandırma politikası Rusya’nın reddettiği bir yöntemdir" dedi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise Filistin meselesinin ancak iki devletli bir çözüme dayanarak giderilebileceğini belirtti.  MACRON: GAZZE BOŞ BİR ARAZİ DEĞİL  Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Trump'ın Gazze'yi yeniden yapılandırma ve Filistinlileri başka yerlere yerleştirme önerisini reddederek, bunun yerine siyasi bir çözüm çağrısında bulundu.  Macron, CNN televizyonuna yaptığı açıklamalarda "Gazze, boş bir arazi değil, 2 milyon insanın yaşadığı topraklar. 2 milyon insana, 'Tamam şimdi tahmin edin ne olacak? Buradan gideceksiniz.' diyemezsiniz." ifadelerini kullandı.  Gazze'deki mevcut askeri operasyonların doğru bir çözüm olmadığını belirten Macron, "En iyi çözüm emlak operasyonu değil, siyasi operasyon." diyerek, bölgedeki çatışmaların siyasi yollarla çözülmesi gerektiğini belirtti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aynı fikirde olmadığını ifade eden Macron, "Sivilleri de hedef alan bu çapta operasyonların doğru bir yanıt olduğunu hiç düşünmedim." dedi.  Öte yandan Macron, Hamas ve İsrail arasında ateşkesin korunması ve insani yardımların yeniden başlatılması gerektiğinin altını çizdi. Fransa Cumhurbaşkanı, "Filistinlilerin bir devlete sahip olma isteğine saygı duyulmalı." diyerek, Ürdün ve Mısır'ın da bu süreçte dikkate alınması gerektiğini belirtti. AVRUPA ÜLKELERİNDEN İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM VURGUSU  Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Gazze’nin Filistinlilere ait olduğunu ve bu bölgedeki zorunlu nüfus hareketlerinin uluslararası hukuka aykırı olduğunu vurguladı. İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, "Filistinlilerin kendi topraklarında özgürce yaşaması gerektiğine inanıyoruz" derken, İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, "Gazze, Filistinli Gazzelilere aittir ve öyle kalmalıdır" ifadelerini kullandı.    ARAP DÜNYASINDAN ORTAK TEPKİ  Suudi Arabistan, Filistin devleti kurulmadan İsrail ile ilişkilerin normalleşmeyeceğini belirterek, Trump’ın önerisini kesin bir dille reddetti. Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, "Bu plan ne ahlaki, ne hukuki ne de siyasi açıdan kabul edilebilir" dedi ve Arap ülkelerinin Filistin konusunda dayanışma içinde olması gerektiğini vurguladı.  ASYA ÜLKELERİNDEN AÇIKLAMALAR: DERİN BİR CEHALETİ YANSITIYOR  Kuzey Kore yönetimi, Trump’ın sözlerini "şoke edici ve tehlikeli" olarak nitelendirirken, Slovenya Dışişleri Bakanı Tanja Fajon, "Bu açıklamalar, Filistin tarihi ve bölgenin jeopolitik gerçekleri konusundaki derin bir cehaleti yansıtıyor" dedi.  SİSİ'DEN GAZZE AÇIKLAMASI  Trump'ın Filistinlileri kabul etmemeleri durumda Ürdün ve Mısır'a yardımı durdurabileceğini söylemesinin ardından iki ülkeden peş peşe açıklamalar geldi.  Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, "Filistin halkını yerinden etmeden Gazze Şeridi'nin yeniden inşasına derhal başlanması gerekiyor" dedi.  Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile Ürdün Kralı II. Abdullah telefonda görüştü. Mısır Cumhurbaşkanlığı tarafından görüşmeye ilişkin yapılan yazılı açıklamada, "İki lider, ayrıca Filistin halkını yerinden etmeden Gazze Şeridi'nin yeniden inşasına derhal başlanması ve İsrail güçlerinin Batı Şeria'daki Filistinlilere karşı yürüttüğü uygulamaların durdurulması gerektiğini vurguladı" denildi.  ÜRDÜN KRALI ABDULLAH'IN 'TEMKİNLİ' DİLİ  Ürdün Kralı 2. Abdullah, X hesabından yaptığı açıklamada, Trump ile görüşmesinin yapıcı geçtiğini ve Gazze meselesini detaylı şekilde ele aldıklarını belirtti.  Ürdün Kralı, "Ürdün'ün, Gazze ve Batı Şeria'daki Filistinlilerin yerlerinden edilmesine karşı kararlı tutumunu yineledim. Bu, Arapların ortak tutumudur. Filistinlileri yerlerinden etmeden Gazze'nin yeniden inşası ve vahim insani durumun ele alınması herkesin önceliği olmalıdır." değerlendirmesinde bulundu.  "Adil bir barışa ulaşmak ve bölgede istikrarı sağlamak için ABD’nin liderliğine ihtiyaç var." diyen Kral Abdullah, Batı Şeria’daki gerilimin azaltılması gerektiğini ifade etti.  Beyaz Saray'daki görüşmesinde, Trump’ın Trump'ın Gazze'deki Filistinlilerin yerlerinden edilmesine yönelik ifadelerine doğrudan tepki göstermekten kaçınan Kral Abdullah, Mısır ve Suudi Arabistan gibi Arap ülkelerinin süreci birlikte ele alması gerektiğini belirterek, görüşmelerin sonucunun beklenmesi gerektiğini dile getirmişti. TRUMP’IN GAZZE PLANI  Trump, 4 Şubat’ta Beyaz Saray’da Netanyahu ile düzenlediği toplantıda, Gazze’nin tamamen yıkıldığını belirterek, "Gazze’yi ele alacağız, orayı geliştireceğiz ve oteller inşa edeceğiz" ifadelerini kullanmıştı. Ayrıca Ürdün Kralı 2. Abdullah ile yaptığı görüşmede de bu planlarını yineleyerek, Gazze’nin ABD’nin yetkisi altına gireceğini öne sürmüştü.  Trump’ın bu açıklamaları, dünya genelinde geniş yankı uyandırırken önde gelen devletler, iki devletli çözüm vurgusunu yineledi, Filistin halkının haklarını yok sayan girişimlere karşı ortak bir duruş sergiledi.