Küresel Ticarette Fırtına: Trump’tan Şok Tarife Hamlesi

ABD Başkanı Donald Trump, Çin’in küresel ticaretteki "saygısız tutumu"nu gerekçe göstererek ülkeye uygulanan gümrük tarifesini yüzde 125’e çıkardı. Trump, Çin dışındaki 75 ülkeyle müzakere süreci başlatıldığını ve bu ülkelere yönelik ek tarifelerin 90 gün süreyle askıya alındığını duyurdu. Çin ise misilleme olarak tüm Amerikan ürünlerine yüzde 84 vergi uygulamaya başlarken, Washington'u Dünya Ticaret Örgütü'ne şikayet etti. Trump’ın açıklamaları sonrası ABD borsaları tarihi sıçramalar yaşadı.

ABD Başkanı Donald Trump, küresel piyasaları sarsan yeni gümrük tarifeleri kararıyla bir kez daha dünya ekonomisinin odağına oturdu. Trump, Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, Çin’e uygulanan tarifelerin derhal geçerli olmak üzere yüzde 125’e çıkarıldığını duyurdu. Kararın gerekçesi olarak ise Çin’in "küresel ticaret düzenine saygısız tutumu" gösterildi.  “Umarım Çin, artık ABD’yi ve diğer ülkeleri sömürmenin sürdürülemez olduğunu fark eder,” ifadelerini kullanan Trump, ticaretteki dengesizliği sona erdirmek adına kararlı olduklarını vurguladı.  90 GÜNLÜK ERTELEME: ÇİN HARİÇ DİĞER ÜLKELER MUAF  Trump, Çin dışındaki 75 ülkenin ABD ile iletişime geçtiğini ve bu ülkelerin herhangi bir misilleme yapmadığını belirterek, bu ülkelere yönelik ek tarifelerin 90 gün süreyle askıya alındığını açıkladı. Bu süre zarfında söz konusu ülkelere yüzde 10’luk temel gümrük tarifesi uygulanacak.  BORSA RALLİ YAPTI  Kararın piyasalar üzerindeki etkisi anında hissedildi. New York Borsası, Trump’ın açıklamalarının ardından rekor seviyelerde kapanış yaptı. Dow Jones endeksi yaklaşık 3000 puan artışla %7,87, S&P 500 %9,51, Nasdaq ise %12,16 yükselerek tarihi bir ralli yaşadı.  ÇİN’DEN MİSİLLEME: ABD ÜRÜNLERİNE YÜZDE 84 VERGİ  Trump’ın açıklamalarına paralel olarak, Çin yönetimi de sert bir karşılık verdi. Çin, ABD menşeli ürünlerin tamamına yüzde 84 oranında gümrük vergisi uygulama kararı aldı. Karar, bu Perşembe itibarıyla yürürlüğe girdi.  Çin Ticaret Bakanlığı ayrıca, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) nezdinde ABD aleyhine dava açtıklarını bildirdi. Açıklamada, Çin’in yalnızca kendi çıkarlarını değil, çok taraflı ticaret sistemini ve uluslararası düzeni de korumayı hedeflediği belirtildi.  Buna ek olarak Pekin yönetimi, 12 Amerikan şirketini ihracat kontrol listesine, 6 şirketi ise “güvenilmez varlıklar” listesine dahil etti.  TARİFE KRİZİNDE GERİ ADIM MI?  Trump’ın 2 Nisan’da "kurtuluş günü" olarak duyurduğu ve küresel ticaret politikalarında devrim niteliği taşıyan gümrük tarifesi açıklamasının ardından gelen bu erteleme, bazı çevrelerce geri adım olarak yorumlandı.  Ancak Trump, kararın ani olmadığını belirtti. "İnsanlar korkmaya başlamıştı," diyen Trump, Ticaret Bakanı Howard Lutnick ve Hazine Bakanı Scott Bessent ile yapılan görüşmelerin ardından bu adımı attıklarını açıkladı. Trump ayrıca, J.P. Morgan CEO’sunun uyarılarını dikkate aldığını ve bu açıklamaların da kararında etkili olduğunu belirtti.  “Şİ’Yİ SEVERİM, AMA BİZE İYİ DAVRANMADILAR”  Beyaz Saray’da düzenlenen bir törende konuşan Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping hakkında dikkat çeken açıklamalarda bulundu:  “Şi gururlu bir adam. Onu tanıyorum, saygı duyuyorum. Ama ülkemize iyi davranmadılar. Çin, tarihte uluslararası ticaret sistemini en fazla istismar eden ülkedir. Birinin bu işe dur demesi gerekiyordu.”  Trump, Çin dahil tüm ülkelerle adil ve dengeli ticaret anlaşmaları yapmaya açık olduklarını da yineledi.  ANALİSTLER NE DİYOR?  Piyasalar, Trump’ın tarife kararındaki esnekliğini olumlu karşılarken, analistler hala belirsizliklerin sürdüğünü vurguluyor. Ancak 90 günlük erteleme süreci, müzakereler açısından yeni bir fırsat penceresi olarak değerlendiriliyor.  Bu gelişmelerle birlikte ABD'de korku endeksi (VIX) yüzde 35'in üzerinde düşerek 33,62 seviyesine gerilerken, 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,33’e yükseldi.  Ayrıca teknoloji devlerinin hisselerinde de güçlü artışlar yaşandı. "Muhteşem Yedili" olarak bilinen devlerin hisseleri sırasıyla şu oranlarda yükseldi:  Amazon: +%11,98  Meta: +%14,76  Nvidia: +%18,72  Alphabet: +%9,88  Microsoft: +%10,13  Apple: +%15,33  Tesla: +%22,69  FED TUTANAKLARINDA BELİRSİZLİK VURGUSU  Öte yandan, ABD Merkez Bankası (Fed) tarafından yayımlanan son tutanaklarda, hükümetin tarife politikalarının ekonomik görünüme etkilerine dair yüksek düzeyde belirsizlik bulunduğu ifade edildi. Yetkililer, para politikasında daha ihtiyatlı bir yaklaşım gerektiğini vurguladı.